Εκτύπωση

Ο νέος Σουλτάνος, Αχμέτ ο 3ος, κατάλαβε την καθολική απογοήτευση των Ελλήνων και μιά και οι Ευρωπαίοι είχαν φασαρίες, αποφασίζει να τελειώνει με τα νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο, στέλνοντας το 1715 το μεγάλο του Βεζύρη που εμφανίζεται ξαφνικά στον Ισθμό της Κορίνθου. Οι Ενετοί κλείνονται μέσα στα παραθαλάσσια κάστρα τους, ο λαός αφήνεται για άλλη μια φορά στο έλεος..., ενώ οι παντός καιρού εγχώριοι άρχοντες (αυτοί με τη ... μεγάλη καρδιά), σπεύδουν να (ξανα)ομολογήσουν πίστη - αυτή τη φορά στο Σουλτάνο - φέρνοντας μαζί τους και πολύτιμα δώρα, εννοείται προϊόντα του μόχθου τους!!ahmet3rd

Έτσι, πάλι ο κυρ Στασινός, «Σύντυχος» τώρα, εντυπωσιάζει τον Βεζύρη, ο οποίος τον τιμά «ιδιαίτατα», επιτρέποντας του να ιππεύει αμέσως μετά από αυτόν και να τον ακολουθεί. Λίγο αργότερα τον αναγορεύει σε «Μωραγιάνη», δηλαδή σε δεύτερο μετά τον Πασά της Πελοποννήσου ισχυρό άνδρα και το Βυζίκι βλέπει ημέρες μεγαλείου αποκτώντας τον «Οίκο» του! Οχυρές κατοικίες-πύργοι, ιδιόκτητη εκκλησία, σταύλοι, πλούτος και μεγαλοπρέπεια... Αυτή όμως η αίγλη του χωριού χάνεται γρήγορα, αφού ο Στασινός έχει μόνο κόρες, που ξενοπαντρεύονται...

Επειδή οι Τούρκοι ήσαν ολιγάριθμοι, άφηναν στον πληθυσμό πλήρη αυτοδιοίκηση. Ετσι με την έγκριση τους, διορίζονταν «αρματωλοί», δηλαδή ένοπλες ομάδες που μίσθωναν την πολεμική τους τέχνη για την τήρηση της δημόσιας τάξης και την περιστολή της ληστείας, καθώς και «κάποι», μισθωμένοι από τους προεστούς και που έπαιρναν εντολές μόνο από αυτούς. Απέναντι στα ...υβρίδια αυτά, βρίσκονταν οι «κλέφτες», δηλαδή οι αδούλωτοι Έλληνες, που δεν έσκυψαν το κεφάλι στον κατακτητή και που ο αγώνας τους ενάντια στην τυρρανική εξουσία μπορεί να ταυτιστεί με τον Εθνικό Αγώνα. Βέβαια, πολλοί αρματωλοί (όπως π.χ. ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης) αλλά και κάποι, γίνονταν κάποια στιγμή και αυτοί κλέφτες. Και ήταν οι κλέφτες αυτοί που έδωσαν αυτοπεποίθηση στο λαό ώστε να πιστέψει στις δικές του δυνάμεις.

Η αποτυχημένη εξέγερση του 1770, γνωστή ως «Ορλωφικά», πνίγηκε στο αίμα με τη βοήθεια των Αλβανών και κόστισε στο Βυζίκι τον Παλαιολόγο Στασινόπουλο, εγγονό του Σύντυχα, τον οποίο κρέμασαν οι Τούρκοι στην Πόλη όπου βρισκόταν ως «Βεκίλης» (δηλαδή όμηρος πίστης) της Πελοποννήσου. Αυτή τη φορά ο Σουλτάνος ανησύχησε πάρα πολύ, τόσο με την άγρια συμπεριφορά των  Μανιατών όσο και με την ανάμειξη της Ρωσίας (που του κατέστρεψε και το στόλο στον Τσεσμέ πριν την επιστροφή των αδελφών Ορλώφ στη Βαλτική). Η πρώτη του σκέψη ήταν να σφάξει όλους τους Έλληνες της Πελοποννήσου, αλλά τον σταμάτησε ένας ναύαρχος του κάνοντας του την ερώτηση: «και ποιός θα πληρώνει το χαράτσι;». Έτσι, αποφάσισε να στείλει δέκα χιλιάδες τουρκαλβανούς για να καταστείλουν ριζικά οποιαδήποτε τάση για ξεσηκωμό. Η Γορτυνία δέχθηκε μεγάλη μερίδα απο τις φρικαλεότητες που ακολούθησαν και όταν δεν έμεινε τίποτα άλλο ελληνικό για αρπαγή, οι Αλβανοί στράφηκαν εναντίον των Τούρκων, αρνούμενοι μάλιστα να υπακούσουν στο Σουλτάνο που τους διέτασσε νKolokotronis-1α φύγουν από την Πελοπόννησο.

Το αποτέλεσμα ήταν να κηρυχθούν αντάρτες οι Αλβανοί και να ζητηθεί από τους Τούρκους η βοήθεια των αρματωλών. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στον Κωσταντή Κολοκοτρώνη, πατέρα του Γέρου του Μωρηά, να τους αφανίσει σε τρεις διαδοχικές μάχες, κάνοντας τον ίδιο διάσημο και χαροποιώντας τον πληθυσμό. Πλήν όμως, ο Κωσταντής αγνόησε όλες τις προσκλήσεις του Οσμάν Πασά να πάει να τον προσκυνήσει, κάτι που το πλήρωσε με τη ζωή του τον επόμενο χρόνο (1780). Οι κλέφτες όμως, έχοντας πλέον στις τάξεις τους και όλο το Κολοκοτρωναίϊκο σόϊ, είχαν ήδη γίνει μεγάλος πονοκέφαλος για τους Τούρκους, που το 1806 έκαναν μία τεράστια εκστρατεία εναντίον τους, απειλώντας ταυτόχρονα και το λαό ώστε να μην τους βοηθάει. Στόχος των Τούρκων ήταν κυρίως οι Κολοκοτρωναίοι, που επί πέντε γενιές τους πολεμούσαν και οι οποίοι τώρα αποδεκατίστηκαν. Οι λίγοι που γλύτωσαν από την πανστρατιά των Τούρκων, μεταξύ αυτών και ο Θεόδωρος, έφυγαν στη Ζάκυνθο όπου ο κόμης Ρώμας έκανε ένα μεγαλοπρεπές μνημόσυνο για τους πρόσφατα πεσόντες κλέφτες.

Στο μεταξύ είχε κορυφωθεί το εθνεγερτικό σάλπισμα του Ρήγα Φεραίου και άρχιζε πλέον η μύηση στα μυστικά της Φιλικής Εταιρείας. Ο πρώτος Βυζικιώτης που μυήθηκε (από τον Λαγκαδινό Κανέλλο Δεληγιάννη) το 1819 ήταν ο Χρυσάνθης Χρυσανθόπουλος, ο οποίος περιόδευσε σε πολλές πόλεις και χωριά της βορειοδυτικής Πελοποννήσου προετοιμάζοντας πολλούς για τον αγώνα. Ακολούθησε η μύηση των Μιχαλοπουλαίων Γιαννάκη, Δημητράκη και Νίκου, ως και του ιερέως Σπήλιου Σακελλάρη. Αυτά είναι τα γνωστά ονόματα Βυζικιωτών, τα οποία αναφέρονται στα χαρτιά της δημοτικής αρχής καθώς και της «Εξεταστικής Επιτροπής των Υπερ Πατρίδος Αγωνισαμένων». Οι προαναφερθέντες, ετοίμασαν και εγκαταστάσεις τροφοδοσίας για το στράτευμα, το οποίο, στην περιοχή μας, είχε αρχηγό τον Κανέλλο Δεληγιάννη. Και έτσι έφθασε η 23η Μαρτίου 1821, ημέρα της επίσημης κήρυξης της επανάστασης στα Λαγκάδια.

Η πολιορκία του φρουρίου της Καρύταινας στο οποίο αναγκάστηκαν οι Τούρκοι να κλειστούν δεν είχε τύχη, αφού κατέφθασαν ενισχύσεις από την Τρίπολη. Σκόρπισαν οι απειροπόλεμοι αγωνιστές και για να προλάβουν οι Λαγκαδινοί τα χειρότερα αποφάσισαν, εν απουσία του Κανέλλου Δεληγιάννη και μαζί με τους αφοπλισμένους από αυτόν ντόπιους Τούρκους, να πάει μία αντιπροσωπεία στην Τρίπολη να προσκυνήσουν και να ζητήσουν αμνηστεία, παίρνοντας μαζί και τους Βυζικιώτες Παπαντρίκο και Γώγο. kanellos

Μάταια όμως περίμεναν οι Λαγκαδινοί τους Βυζικιώτες προεστούς, οι οποίοι δεν συμφωνούσαν να προσκυνήσουν. Η καθυστέρηση αυτή αποδείχτηκε καταλυτική, αφού έδωσε το χρόνο  να ειδοποιηθεί ο Κανέλλος, ο οποίος διέταξε να σκοτώσουν όλους τους Τούρκους των Λαγκαδίων, δημιουργώντας τετελεσμένο, ματαιώνοντας την προσκύνηση και εδραιώνοντας την Επανάσταση. Η κίνηση αυτή του Δεληγιάννη απέσπασε, δυό μέρες μετά, τον έπαινο του Κολοκοτρώνη, ο οποίος, αφού τον ασπάστηκε, του είπε: «Εύγε! τώρα είμεθα όλοι ξέσκεποι!» (εννοώντας οτι με το αίμα που χύθηκε, ο Κανέλλος κατάργησε την πολιτική του εξουσία και έγινε όμοιος με αυτόν και τους άλλους κλέφτες). Ετσι, οι δύο αυτοί μεγάλοι άνδρες του αγώνα, βλέποντας την επαρχία τους ελεύθερη από την πρώτη εβδομάδα, ξεκίνησαν για την Τροπολιτσά...

Μετά τον διορισμό του Κολοκοτρώνη ως γενικού αρχηγού των Γορτυνιακών όπλων (ο ίδιος είχε προτείνει τον Κανέλλο), οργανώθηκε το στράτευμα ακολουθώντας περίπου την επι Τουρκοκρατίας διαίρεση της Γορτυνίας σε τμήματα. Το τρίτο τμήμα, «Άκοβας και Πέρα Μεριάς», αρχηγοί του οποίου ήσαν οι Δεληγιανναίοι, είχε στις τάξεις του τους Βυζικιώτες προεστούς Ανάστο και Γιαννάκη Στασινόπουλο. Στη μεγάλη μάχη του Λάλα, άντρου των φοβερών Τουρκαλβανών, έλαβαν μέρος και άλλοι Βυζικιώτες (ο Φλούδας αναφέρει δέκα ονόματα), μεταξύ αυτών και ένα μέλος της οικογένειας Οικονομόπουλου ως πυροβολητής, ο οποίος με το κανόνι ...«έρριχνε τόπια». Γι' αυτό ωνομάστηκε «Τοπιντζής»!

Όμως, οι ξεσηκωμένοι δεν ήσαν ...ομογενοποιημένοι. Στο προσκήνιο υπήρχαν οι προύχοντες (οι πολιτικοί της εποχής) και οι κλεφτοκαπεταναίοι (οι στρατιωτικοί) με τους άντρες τους, με διαμετρικά αντίθετες πορείες μέχρι τότε και με έντονη καχυποψία ανάμεσα τους ενώ, χαμένοι στη σκιά τους, ακολουθούσαν οι στρατολογημένοι χωρικοί. Δεν άργησε η πρώτη σύγκρουση (1823), ανάμεσα στους Δεληγιανναίους και  τον εκ Παλούμπα Δημητράκη Πλαπούτα, ο οποίος θέλοντας να τιμωρήσει τους Λαγκαδινούς προύχοντες (που σκότωσαν τον άνδρα της ανηψιάς του1 και προκάλεσαν και το θάνατο της ίδιας) προσπάθησε ανεπιτυχώς να χτυπήσει τους ταμπουρωμένους στο Βυζίκι άνδρες του Δεληγιάννη. Κυβερνητική επέμβαση πρόλαβε προσωρινά τα χειρότερα, αλλά τον επόμενο χρόνο (1824) ξέσπασε κανονικός εμφύλιος. Αιτία ήταν η κατάληψη των κυβερνητικών θέσεων από νησιώτες και  Στερεplapoutasοελλαδίτες, γεγονός που εξαγρίωσε τους Πελοποννήσιους προύχοντες κυρίως, οπότε άρχισαν να κάνουν αντίσταση στην κυβέρνηση και να προβαίνουν σε βιαιότητες σε όσους διαφωνούσαν. Αποτέλεσμα ήταν να υποβληθούν σχετικές αναφορές και να καταφθάσει κυβερνητικός στρατός (που διέλυε τους αντάρτες) ως και οι ρουμελιώτες του Κωλέτη (που επιδόθηκαν σε πλιάτσικο!). Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν οτι οι Βυζικιώτες μάλλον δεν συμφωνούσαν με τους Δεληγιανναίους...

Οι Βυζικιώτες, τελικά, πήραν μέρος στις περισσότερες μάχες του απελευθερωτικού αγώνα, ενώ το χωριό κάηκε τρεις φορές από τον Ιμπραήμ! Για το χατήρι των Δεληγιανναίων, μερικοί ανακατεύτηκαν ακόμη και στις επαίσχυντες δίκες του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα! Στον 4ο τόμο των «Βυζικιωτικών» του Φλούδα, υπάρχουν πάμπολες λεπτομέρειες από τα χρόνια εκείνα, που ξεκίνησε ο ξεσηκωμός μα που ακόμη να φέρει τη λευτεριά...

Κλείνοντας την ενότητα αυτή, αξίζει να αναφερθούν οι σημαντικότεροι από τους Ευρωπαίους περιηγητές που πέρασαν από το Βυζίκι κατά τον 19ο αιώνα (και λίγο πριν). Αρχαιολόγοι, ιστορικοί, ανθρωπολόγοι, Θρησκειολόγοι, μηχανικοί και διπλωμάτες, διαφήμισαν με τα γραπτά τους την Αρκαδική γή και θύμισαν στον έξω κόσμο οτι οι Έλληνες εξακολουθούν να υπάρχουν, παρά τη σκλαβιά τόσων αιώνων. Μερικοί μάλιστα, όπως ο Πουκεβίλ, ήταν από αυτούς που βοήθησαν να φουντώσει το φιλελληνικό αίσθημα στην Ευρώπη του 19ου αιώνα.

--------------

1 Ο Κανέλος ...ζήλεψε όταν ορίστηκε ο Πλαπούτας ως αρχηγός των Γορτυνίων που θα χτυπούσαν τους Αλβανούς στου Λάλα και, απόντος του Πλαπούτα, έστειλε άνδρες και «έκοψαν» τον γαμπρό του, Κ. Τζίραλη, προκαλώντας ταυτόχρονα και την αυτοκτονία της ανιψιάς του! Τα βαθύτερα αίτια, όμως, ίσως πρέπει να αναζητηθούν στην υποβόσκουσα διαμάχη μεταξύ προυχόντων και οπλαρχηγών...

: | Τελευταία ενημέρωση : 29 Φεβρουάριος 2020