Τιμώντας τους κτίτορες και πρώτους οικιστές του Χωριού, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την πτώση της Πόλης, οι Βυζικιώτες δημιούργησαν το 1978 έναν πολύ αξιόλογο πολιτισμικό θεσμό: Το πασίγνωστο Φεστιβάλ της Άκοβας.

Δύο μήνες πριν την πρώτη του έναρξη, ο οραματιστής του αείμνηστος Νίκος Χαρ. Παπαχαραλάμπους (Χελιώτης) έγραφε: «Ισως αύριο το Βυζίτσι να είναι η μοναδική Κοινότητα της Ελλάδος, Κέντρο ετήσιου φεστιβάλ με ξεχωριστή χροιά θεάτρου - μεσαιωνική, στο χώρο της πηγής της καταγωγής του Βυζιτσιού, την Άκοβα». Ο εμπνευσμένος και πολυμαθέστατος δάσκαλος, στην αγωνία του να «αναζωογονήσει το Βυζίκι και την περιοχή, να την αναθερμάνει, να την αναστηλώσει και να την περισώσει τελικά από το μαρασμό που περνάει σήμερα (σημ. 1978) και από τον αφανισμό που την περιμένει», οραματιζόταν επιστροφή στις ρίζες με την καθιέρωση Φεστιβάλ Μεσαιωνικού Θεάτρου που θα διαρκούσε τελικά έναν ολόκληρο μήνα! Ο ίδιος έγραψε και το θεατρικό έργο για την πρώτη παράσταση, «Το συμπεθεριό της Ισαβέλλας της Άκοβας» («Η Ισαβέλλα ξεκινάει από την Άκοβα να παντρευτεί στη Σικελία»), έτσι για να είναι όλα ...Βυζικιώτικης έμπνευσης!

Όπως σημείωνε ο αείμνηστος Γιάννης Μαθές στην επέτειο των τριάντα χρόνων του φεστιβάλ,, μιλώντας σε ανύποπτο χρόνο με τον αείμνηστο Χελιώτη, ξαφνιάστηκε από την πρόταση του να επιχειρηθεί ένα βήμα πιό πέρα από τις «πανηγυριτζίδικες» (όπως τις χαρακτήρισε) εκδηλώσεις του δεκαπενταύγουστου. Το όραμα του «Δάσκαλου» περιελάμβανε, μεταξύ άλλων,

• δημιουργία θεατρικής ομάδας από Βυζικιωτόπουλα
• δημιουργία Θεάτρου στο χώρο των Κάστρων
• δημιουργία χορευτικής ομάδας επίσης από Βυζικιωτόπουλα
• αναβίωση σκηνών από τη ζωή και δράση των ανθρώπων του Χωριού
• παρουσίαση των παραπάνω και σε άλλα μέρη.

Έτσι, το παλιό σύνθημα «Πατριώτες, όλοι της Παναγίας στο Βυζίκι» και η απήχηση που πάντοτε είχε στους απανταχού συμπατριώτες μας, απέκτησαν  νέο νόημα και βοήθησαν στην οργάνωση του Φεστιβάλ. Η κινητοποίηση όμως ήταν καθολική, αφού, για να κερδηθεί το στοίχημα, έπρεπε μόνιμοι κάτοικοι και ...ετεροδημότες να δουλέψουν σαν ένας άνθρωπος!

Η ιδέα του οραματιστή έπεσε σε γόνιμο έδαφος και συνεπήρε τους πάντες: Το προοδευτικό μυαλό του Γιάννη Σπηλιόπουλου (Ντουμουλόγιαννη), τότε προέδρου της Ένωσης Βυζικιωτών, άναψε το πράσινο φως, ο κοντοπατριώτης και θεατράνθρωπος Χρυσόστομος Κριμπάς (Σύρνα, Βαλτεσινίκο), φίλος και ομοϊδεάτης του Χελιώτη, ανέλαβε την θεατρική εκπαίδευση των νέων, ο Πάνος Πορτοκάλης τη δημιουργία του χορευτικού, ο Γιάννης Φράγκος τη χορωδία, ο Αντρέας Μερεντίτης την τεχνική υποστήριξη (ηλεκτρολογικά, κλπ.), οι αδελφές Παϊσίου τις μεσαιωνικές ενδυμασίες, κλπ. κλπ.

Έγιναν πράγματα απίστευτα για τα δεδομένα του Χωριού και της εποχής. Με την οικονομική βοήθεια του Πάϊκου Πετρόπουλου και τη στήριξη του τότε κοινοτάρχη, Φίλιππα Δρακόπουλου, ο μουλαρόδρομος προς την Άκοβα είχε πρόσφατα γίνει αμαξιτός αλλά εκεί σταματούσε και η υπάρχουσα υποδομή. Έτσι, οι Βυζικιώτες έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά: οι αγριόθαμνοι που έπνιγαν τις ντάπιες αποψιλώθηκαν, δημιουργήθηκε επίπεδος χώρος για υπαίθριο θέατρο, αγοράστηκαν καθίσματα και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός, μεταφέρθηκε ηλεκτρικό ρεύμα(!)¹ και, όταν φωταγωγήθηκε ο χώρος και ξεκίνησε η πρώτη παράσταση, κάπου 2000 θεατές έμειναν κυριολεκτικά άφωνοι...

Ανάλογη εικόνα παρουσίασαν όλα τα φεστιβάλ των πρώτων χρόνων, με τις αναβιώσεις της παλαιάς ζωής του τόπου, τις αθλητικές εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους και, φυσικά, την απαράμιλλη Βυζικιώτικη φιλοξενία. Κι αυτό, γιατί τον οραματιστή ακολούθησε η νεολαία, που ίδρωσε μαζί του, αλλά και οι κατά Γιάννη Μαθέ «ενεργοί πολίτες»...

Επίσημα, βέβαια, η ζωή για το Φεστιβάλ Άκοβας ...συνεχίζεται. Στα 42 χρόνια και στα ισάριθμα φεστιβάλ, έχουμε δεί κατά καιρούς κυνήγι κρυμμένου θησαυρού (για να μαθαίνουν τα παιδιά τα τοπωνύμια και τις γειτονιές), αθλητικούς αγώνες (όπως τουρνουά ποδοσφαίρου, μπάσκετ και αγώνες στίβου), πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις (όπως θεατρικές παραστάσεις, παραδοσιακούς χορούς, εκθέσεις φωτογραφίας), τουρνουά σκακιού, διαγωνισμούς ζωγραφικής και, πρόσφατα, λαμπαδηδρομίες, με μεγάλη συμμετοχή νέων από όλη την γύρω περιοχή. Οι παλαιοί, όμως, δεν μπορούν να μη νοσταλγήσουν τη Μεσαιωνική Παράσταση, εκεί, στο «φυσικό χώρο» (που δεν γίνεται πλέον εδώ και πολλά χρόνια). Το κάστρο που με τόση χαρά καλλωπίστηκε τότε για να ξαναδεχτεί την Κυρά του, μετά από λίγο αφέθηκε πάλι στην παλιά ερημιά του να αγριεύει...

ΥΓ Κάτι ήξερε φαίνεται ο αείμνηστος Γιάννης Μαθές όταν, αμέσως μετά την επιτυχία του πρώτου φεστιβάλ, έγραφε (με κεφαλαία!): ΙΔΟΥ Η ΑΚΟΒΑ, ΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ!

----------------------
¹ Εδώ έβαλε το χεράκι του ο αείμνηστος Νίκος Κουμούτσος, γαμπρός του Θοδωράκη Σακελλαρίου, Καθηγητής του Ε,Μ.Π. και μέλος τότε του ΔΣ της Δ.Ε.Η.