Αδελφάτο Βυζικιωτών Αμερικής
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ίσως ο παλαιότερος Βυζικιώτικος σύλλογος, που ιδρύθηκε από τους ομογενείς μας το 1927 στο Σικάγο, μια και οι μεσοπολιτείες είχαν πολλούς συμπατριώτες μας (όπως πχ. το Ουϊσκόνσιν, κυρίως στην πόλη του Μιλγουώκι).
Οι άνθρωποι αυτοί πήραν τα μάτια τους και έφυγαν στην ξενιτειά αλλά ποτέ δεν ξέχασαν τα προβλήματα που τους ανάγκασαν σε «φυγή». Ένα από αυτά, πολύ βασικό για το Χωριό στα χρόνια του μεσοπολέμου, ήταν η έλλειψη νερού, ειδικά το καλοκαίρι. Τί να σου κάνει η μία βρύση (η «Κρύα») και τα δυό-τρία πηγάδια του χωριού όταν «δίψαγαν» κοντά 1500-1700 άνθρωποι (τόσοι περίπου ήσαν οι κάτοικοι τα χρόνια εκείνα) και τα ακόμα περισσότερα ζωντανά τους (μουλάρια, γαϊδούρια, κατοικίδια και γιδοπρόβατα, που μπορεί να ξεπερνούσαν και τις έξι χιλιάδες!).
Έτσι, παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν στα πρώτα χρόνια της ξενιτειάς, οι «μικροί» (αδημιούργητοι ακόμα) συμπατριώτες μας αυτοί, έκαναν τη «μεγάλη» χειρονομία: συγκέντρωσαν ένα τεράστιο για την εποχή ποσό προκειμένου να μεταφερθεί νερό από δύο πηγές της Κατσουλιάς (Περδικονερίου), από την Κουτσοχεριά και τα Βαρικά. Για τη μεταφορά, μάλιστα, χρειάστηκε να ανοιχτεί και σύραγγα μήκους 340 μ., κάτι που έγινε και με πολλή προσωπική εργασία των εδώ Βυζικιωτών.
Το 1936, με τα χρήματα των ομογενών μας, φτιάχτηκε στα πάνω αλώνια η Δεξαμενή στο κτήμα της Πιπίνας Ι. Ζευκιλή (Πιπινογιαννούς), μπήκαν οκτώ κοινόχρηστες μεταλλικές κρήνες σε διάφορα σημεία του χωριού και συντηρήθηκε το υδραγωγείο για περισσότερα από είκοσι χρόνια, γλυτώνοντας το Βυζίκι από το βραχνά της λειψυδρίας. (Στην κεντρική ομιλία του 39ου Φεστιβάλ Άκοβας, ο Ανδρέας Μερεντίτης δίνει μία εντυπωσιακά λεπτομερή εξιστόρηση των παραπάνω και όχι μόνο - βλ. περιοδ. «Βυζίκι», τ. 396, σελ. 4).
Εκτός από το θείο δώρο που λέγεται «νερό», το Αδελφάτο βοήθησε και σε άλλα έργα, π.χ. στην ανέγερση του νέου (τότε) Δημοτικού Σχολείου, στην επισκευή του Κατηχητικού, στην κατασκευή της σκάλας του Ηρώου-Αγίου Νικολάου καθώς και ενός καμπαναριού του. (Σε νεώτερη και πολύ συγκινητική ομιλία του, στο 40ο Φεστιβάλ Άκοβας αυτή τη φορά, ο Ανδρέας Μερεντίτης παρουσίασε μία πλήρη και τεκμηριωμένη καταγραφή της γενικότερης δράσης του Αδελφάτου και πώς αυτό «συνεχώς φρόντιζε για την ευημερία του Χωριού» - βλ. περιοδ. «Βυζίκι», τ. 400, σελ.12 ).
Για όλους τους παραπάνω λόγους και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, γίνεται κάθε χρόνο στον Αγ. Διονύσιο, στην εορτή του Αγίου Πνεύματος, μνημόσυνο για τα θανόντα μέλη του Αδελφάτου, που από το υστέρημα τους (και όχι από το περίσσευμα) βοήθησαν το Χωριό στις δύσκολες εκείνες εποχές. Τους αξίζει αιώνια ευγνωμοσύνη!
Όσο ζούσε η πρώτη μεταναστευτική γενιά, το Αδελφάτο ήταν ενεργό. Οι απόγονοι όμως δεν κατάφεραν να το συνεχίσουν και, με απόφαση του ΔΣ της, η οργάνωση αυτή αυτοδιαλύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 19601. Έτσι, το μόνο που έχει μείνει πρακτικά είναι το αρχείο, που το φροντίζει η Αρχειοφύλακας του Αδελφάτου Κική Βλάχου-Αντωνοπούλου. Όμως, με βάση το αρχείο αυτό, θα μπορούσε κάποτε να γραφτεί σε βιβλίο η σχετική δραστηριότητα των ομογενών μας και να φωτιστεί ακόμα περισσότερο το μεγαλείο της προσφοράς τους προς την ιδιαιτέρα τους πατρίδα, που τόσο αγάπησαν! Το ποίημα του «Μπρισκογιώργη» (γραμμένο στην Αμερική το 1934) αποτυπώνει με γλαφυρό τρόπο την αγάπη αυτή.
------------------------------------
1 Με πρωτοβουλία του καθηγητή Νίκου Ι. Μπέλτσου στο Μίσιγκαν, συστήθηκε το 1996 μία «Συντονιστική Επιτροπή για την Επανασύνδεση Οικογενειών & Προσώπων (Αμερικής & Καναδά) με Βυζικιώτικες Ρίζες» και έγιναν σχετικές εκδηλώσεις τον Αύγουστο στο Βυζίκι και τον Σεπτέμβριο στο Σικάγο.